Słowackie Muzeum Narodowe – Muzeum Wsi Słowackiej w Martinie

Słowackie Muzeum Narodowe w projekcie „Przy wiejskiej drodze – w rytmie pracy dawnych zakładów przemysłowych i pracowni rzemieślniczych”.

Słowackie Muzeum Narodowe jako państwowa organizacja finansowana przez Ministerstwo Kultury Republiki Słowackiej jest najlepszą instytucją naukową, badawczą, metodologiczną i kulturalno-oświatową o zasięgu ogólnokrajowym. Do jej zadań należą podstawowe czynności zawodowe takie jak zbiórka funduszy, prowadzenie ich oficjalnej dokumentacji, ochrona, organizacja badań naukowych oraz prezentacja ich wyników na stałych wystawach, a także realizacja innych form komunikacji muzealnej. W Słowackim Muzeum Narodowym znajdują się setki obiektów, w tym narodowe zabytki kultury.

Jednym z elementów organizacyjnych Słowackiego Muzeum Narodowego jest Słowackie Muzeum Narodowe w Martinie (zwane dalej SNM w Martinie), które jest jednym z największych i najstarszych. Od drugiej połowy lat 60. XX wieku SNM w Martinie zajmuje się tworzeniem Muzeum Wsi Słowackiej, w ramach którego są realizowane również działania obecnego projektu. Muzeum Wsi Słowackiej posiada największą ekspozycję etnograficzną na Słowacji będącą obrazem tradycyjnej kultury budowlanej oraz stylu życia w północno-zachodniej Słowacji w drugiej połowie XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku. Na przeznaczonym pod ekspozycję obszarze Muzeum o powierzchni 15,5 ha znajduje się obecnie 150 budynków mieszkalnych, gospodarczych, technicznych, społecznych i sakralnych z regionów Kysuce – Podjavorníky, Orava, Turiec a Liptov.

Głównym celem projektu jest ochrona materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego polsko-słowackich regionów przygranicznych poprzez rewitalizację obiektów rzemieślniczych i przemysłowych wraz z ich wyposażeniem, a także propagowanie wiedzy na ich temat. Muzeum Wsi Słowackiej zrealizuje kompleksową wymianę gontowych i słomianych pokryć dachowych dziesięciu obiektów na terenie ekspozycji w regionie Orawy z myślą o stworzeniu w nich wystaw niektórych tradycyjnych orawskich sposobów przetwórstwa i typowych dla Orawy rzemiosł jak obróbka drewna i lnu, rzeźbienie i pszczelarstwo. W jednym z odnowionych obiektów zostanie udostępniona nowa ekspozycja muzeum dotycząca ludwisarstwa w miejscowości Zázrivá, a także procesu technologicznego produkcji blaszanych dzwonów z 1. połowy XX wieku.

W fazie przygotowawczej znajduje się broszura edukacyjna „Szlak orawskiego rzemiosła”, w której przedstawione zostaną tradycyjne rzemiosła Orawian. Materiał ten posłuży również jako przewodnik po wyżej wymienionych nowo powstałych ekspozycjach. Obecnie trwa realizacja zakupu drewnianych stanowisk przeznaczonych dla artystów ludowych, gdzie będą mogli prezentować tradycyjne rzemiosła na terenie muzeum.

Od czerwca do września odbędzie się prezentacja i program edukacyjny „Szlak nasienia lnu”, w ramach którego rzemieślnicy z Orawy zaprezentują prace związane z przetwarzaniem lnu. Odbędą się pokazy trzepania, czesania i przędzenia lnu, przygotowania osnowy do tkania (snowania krosien i nawlekania nitek osnowy na bardka), tkania płócien, a także tłoczenia oleju lnianego. Częścią pokazu będzie również podgląd najbardziej pierwotnych technik tkackich – wykonanie tkanin na tekturkach, deskach i krosnach stołowych. Odwiedzający będą mogli spróbować swoich sił w samodzielnym tkaniu dywaników lub płócien, które zabiorą na pamiątkę w dowód swojej zręczności. W ramach projektu zostanie przygotowywana również broszura szkoleniowa.

Częścią działań projektowych będzie przygotowanie dwóch wydarzeń Roku Etnograficznego połączonych z pokazem wybranych tradycyjnych rzemiosł orawskich. W dniu 22. 07.2018 Muzeum stanie się miejscem organizacji „Orawskiej Niedzieli” poświęconej tradycyjnej kulturze, folklorze, obyczajom i sztuce ludowej w regionie Orawy. Trzy tygodnie później, 12. 08.2018 w Muzeum Wsi Słowackiej odbędzie się impreza nazwana „Lnianą Niedzielą”, która przybliży zwiedzającym proces technologiczny obróbki lnu i jego udziału w ludowej odsłonie branży tekstylnej i odzieżowej.

SNM w Martinie dotychczas publikowało informacje o projekcie na swojej stronie internetowej oraz w krótkich raportach w regionalnych gazetach. Jednocześnie na miejscu była wywieszona tablica z podstawowymi informacjami o projekcie. Promocja projektu będzie kontynuowana w wymaganej formie za pośrednictwem plakatów i raportów w elektronicznych i drukowanych mediach. Wszystkie materiały reklamowe oraz informacyjne, dokumenty i wyposażenie będą oznaczone zgodnie z wymaganiami dotyczącymi publikacji programu.

Głównym celem projektu SNM w Martinie „Przy wiejskiej drodze – w rytmie pracy dawnych zakładów przemysłowych i pracowni rzemieślniczych” jest poprawa statusu wybranych obiektów na terenie ekspozycji Muzeum Wsi Słowackiej w regionie Orawy, przeznaczenie funduszu na konserwację obiektów tradycyjnej architektury ludowej z myślą o młodszym pokoleniu zwiedzających, a jednocześnie poszerzenie ekspozycji, wzbogacenie programowej i prezentacyjnej wartości Muzeum, co przyczyni się do wzrostu atrakcyjności kulturalno-edukacyjnej działalności Muzeum.